التهاب عصب چشم یا نوریت اپتیک یک بیماری شناخته‌شده چشمی است که به دلیل تورم عصب چشم ایجاد می‌شود. التهاب عصب بینایی یکی از علائم شایع بیماری ام اس نیز به شمار می‌رود.

بیماری نوریت اپتیک چیست؟

بیماری نوربت اپتیک یک نوع التهاب عصب چشم است که به گروهی از رشته‌های عصبی که اطلاعات بینایی را از چشم به مغز انتقال می‌دهند آسیب می‌رساند. درد و از دست دادن بینایی یک چشم از علائم و نشانه‌های شایع نوریت ‌اپتیک است.

اکثر افرادی که در یک دوره دچار نوریت ‌اپتیک می‌شوند، در نهایت بینایی خود را به دست می‌آورند. پس از تشخیص التهاب عصب بینایی توسط پزشک متخصص با تجویز دارو‌های استروئیدی می‌تواند روند درمان التهاب عصب چشم را سرعت بخشد.

ارتباط نوریت اپتیک و ام اس

نوریت ‌اپتیک می‌تواند نشانه بیماری ام اس باشد. التهاب عصب‌های بینایی می‌تواند باعث بروز التهاب و آسیب دیدگی اعصاب مغز و نخاع شود.

بروز علائم التهایب عصب بینایی می‌تواند اولین علامت بیماری مالتیپل ‌اسکلروزیس (ام اس) باشد یا آنکه در مراحل بعدی که بیماری پیشرفت می‌کند ظهور کند. علاوه بر ام اس اختلالات دیگری مانند انواع عفونت‌ها یا بیماری‌های سیستم ایمنی از قبیل لوپوس می‌تواند ناشی از التهاب عصبی چشم باشد.

برای درمان التهاب عصب چشم لازم است به پزشک مراجعه شود تا با تشخیص و درمان صحیح و به موقع از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود. از آنجاییکه التهاب عصب چشم به عنوان یک نقص سیستم ایمنی شناخته می‌شود بنابراین درمان به موقع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بیماری نوریت اپتیک یا التهاب عصب چشم

علت التهاب عصب چشم چیست؟

علت اصلی التهاب عصب چشم مشخص نیست. پزشکان معتقدند که این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین عصب چشم که به ارسال سریع پالس‌های الکتریکی از چشم به مغز کمک می‌نماید آسیب وارد می‌کند.

پالس‌های الکتریکی که توسط اعصاب چشم به مغز می‌رسد در نهایت به اطلاعات بینایی تبدیل می‌شوند. در نتیحه اختلال در این اعصاب بینایی نشانه التهاب عصب بینایی است.

علت التهاب عصب چشم چیست؟

التهاب عصب چشم فرآیند بینایی فرد را مختل می‌کند و بر میزان بینایی تاثیر می‌گذارد. برخی از بیماری‌های سیستم ایمنی که باعث ایجاد نوریت اوپتیک چشم می‌شوند عبارتند از:

• ام اس
• سندروم دویک

التهاب عصب چشم و ام اس

مالتیپل اسکلروزیس یکی از بیماری‌های سیستم ایمنی است که در اثر آن سیستم ایمنی به غلاف میلین، که رشته‌های عصبی مغز و نخاع را پوشش می‌دهند، حمله می‌کند.

در افرادی که به التهاب عصب چشم مبتلا هستند، ریسک ابتلا به ام اس پس از تجربه یک دوره نوریت اوپتیک حدود ۵۰ درصد است. اگر تصاویر ام آر آی وجود ضایعه در مغز را نشان دهد، ریسک ابتلا به این بیماری پس از التهاب عصب چشم افزایش می‌یابد.

التهاب عصب چشم و سندروم دویک

در این بیماری التهاب در عصب بینایی و نخاع رخ می‌دهد. این عارضه به بیماری ام اس شباهت دارد ،اما باعث آسیب رساندن به اعصاب مغز نمی‌شود.
این در حالی است که در بیماری ام اس، اعصاب مغز آسیب می‌بینند.

علاوه بر بیماری‌های خود ایمنی که در بالا ذکر شد، عوامل دیگری که در بروز التهاب عصب چشم نقش دارند عبارتند از:

• عفونت‌ها
• مصرف برخی از داروها

عفونت‌هایی که باعث ایجاد التهاب عصب چشم می‌شوند

عفونت‌های باکتریایی مانند بیماری لایم، تب خراش گربه و سفلیس و یا ویروس‌هایی مانند هریس، اوریون و سرخک می‌تواند باعث التهاب عصب های چشم شوند. علاوه‌بر این سایر بیماری‌ها مانند لوپوس و سارکوئیدوز نیز ممکن است باعث بروز عفونت اپتیک عودکننده شوند.

مصرف داروهایی که باعث التهاب عصب بینایی می‌شود

برخی از داروها با ابتلا به التهاب عصب چشم ارتباط دارند. مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و کدئین می‌تواند باعث ضعیف شدن عصب چشم و در نهایت منجر به التهاب اعصاب چشم شوند.

علائم التهاب عصب چشم یا نوریت اپتیک

یکی از مهمترین علائم نوریت اپتیک این است که معمولا یک چشم درگیر می‌شود، بنابراین فرد ممکن است دچار التهاب عصب چشم راست یا التهاب عصب چشم چپ شود.

علائم التهاب عصب بینایی به شرح زیر است:

• درد
• از دست دادن بینایی یکی از چشم‌ها
• از دست دادن میدان دید
• از دست دادن توانایی دیدن رنگ‌ها
• دیدن نورهای چشمک زن

درد

تعداد زیادی از افرادی که دچار التهاب عصب می‌شوند از درد چشم نیز رنج می‌برند که این درد با حرکت دادن چشم ها بیشتر می‌شود، گاهی اوقات این درد شبیه درد تیرکشنده پشت چشم است.

از دست دادن بینایی یکی از چشم ها

تعداد زیادی از بیماران به طور موقت دچار کاهش دید می‌شوند اما میزان از دست دادن بینایی در افراد مختلف متفاوت است. معمولا از دست دادن بینایی بین مدت چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد و طی مدت چند ‌هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. در برخی از موارد از دست دادن بینایی دائمی است.

از دست دادن میدان دید

کاهش میدان دید ممکن است در الگوهای مختلفی رخ دهد.

از دست دادن توانایی دیدن رنگ‌ها

این عارضه معمولا بر توانایی فرد در شناخت رنگ ها تاثیر می‌گذارد و ممکن است فرد متوجه شود که نسبت به گذشته رنگ‌ها با وضوح کمتری دیده می‌شوند.

دیدن نورهای چشمک‌زن

برخی از افرادی که دچار التهاب عصب چشم شده‌اند از مشاهده نور چشمک‌زن هنگام حرکت دادن چشم شکایت دارند.

در صورت مشاهده علائم التهاب عصب چشم چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

بیماری‌های چشمی جزو بیماری‌های خطرناک و جدی هستند. برخی از این اختلالات می‌تواند باعث از بین رفتن دائمی بینایی شوند، و برخی نیز با سایر بیماری‌های حاد جسمانی ارتباط دارند.

در صورت بروز موارد زیر باید حتما به پزشک مراجعه کرد:

• در صورتی که علائم جدیدی مانند درد چشم یا تغییر در بینایی ایجاد شود. این نشانه‌ها به صورت پیش‌رونده هستند و درمان تاثیری در بهبود آن‌ها ندارد.
• در صورتی که علائم و نشانه‌های غیرعادی مانند بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو اندام (دست و پا) ایجاد شود. این علائم نشان دهنده اختلال مغز و اعصاب هستند.

فاکتور‌های خطرناک التهاب عصب بینایی

برخی از عوامل التهاب عصب چشم عبارتند از:

• سن
• نژاد
• جهش ژنتیکی

سن

در اکثر مواقع التهاب عصب چشم در بزرگسالانی با سن ۲۰ تا ۴۰ سال دیده می‌شود.

نژاد

سفید‌پوستان ساکن ایالات متحده در مقایسه با افراد سیاه‌پوست بیشتر دچار این اختلال التهاب عصبی چشم می‌شوند.

جهش ژنتیکی

برخی از جهش‌های ژنی می‌توانند ریسک ابتلا به التهاب عصب چشم و ام اس را افزایش دهند.

عوارض التهاب عصب بینایی

عوارض ناشی از التهاب عصب چشم عبارتند از:

• آسیب دیدگی عصب چشم
• کاهش توانایی بینایی
• عوارض جانبی درمان

عوارض التهاب عصب بینایی

آسیب دیدگی عصب چشم

برخی از افرادی که دچار التهاب عصب چشم می‌شوند آسیب دیدگی دائمی عصب چشم را تجربه خواهند کرد اما ممکن است این آسیب دیدگی باعث بروز هیچ گونه علائم و نشانه‌ای نشود.

کاهش توانایی بینایی

معمولا تعداد زیادی از بیماران می‌توانند طی مدت چند ماه توانایی بینایی کامل یا بینایی نسبی خود را به دست آورند. اما ممکن است توانایی تشخیص رنگ‌ها به یک اختلال دائمی تبدیل شود. در برخی از افراد از دست دادن بینایی معمولا پس از درمان التهاب عصب چشم بهبود می‌یابد.

عوارض جانبی درمان

داروهای استروئیدی که برای درمان التهاب عصب چشم به کار می‌روند باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می‌شوند. این امر باعث می‌شود که بدن بیشتر مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها باشد.

سایر عوارض جانبی این داروها عبارتند از افزایش وزن و تغییرات خلقی.

روش های تشخیص نوریت اپتیک

برای تشخیص التهاب عصب چشم و تاری دید باید به متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه چشم به بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌پردازد.

معمولا چشم پزشک انجام تست‌های زیر را درخواست می‌کند:

• معاینه متداول چشم
• معاینه چشم با افتالموسکوپی
• تست واکنش مردمک چشم به نور
• تصویر سازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
• آزمایش خون
• توموگرافی انسجامی نوری (OTG)
• ارزیابی پتانسیل برانگیخته بینایی

معاینه متداول چشم

چشم پزشک سطح بینایی و توانایی شما را در تشخیص رنگ‌ها و دید شما از گوشه چشم را بررسی می‌‍کند.

معاینه چشم با افتالموسکوپی

در این روش پزشک از وسیله دستی که دارای منبع نور است برای معاینه چشم و ساختارهای پشتی چشم استفاده می‌کند. در این تست، دیسک ‌اپتیک نیز ارزیابی می‌شود.

تست واکنش مردمک چشم به نور

پزشک نور مستقیم را مقابل چشم شما قرار می‌دهد و واکنش مردمک‌ها را به نور ارزیابی می‌کند. در افرادی که دچار التهاب عصب چشم هستند، مردمک‌هایشان به نور واکنش نمی‌دهند، این درحالی است که مردمک‌های افراد سالم در واکنش به نور تنگ می‌شوند.

تصویر سازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)

در اسکن ام آر آی از میدان مغناطیسی و انرژی پالس‌های رادیویی برای تولید تصاویر بدن استفاده می‌شود. در حین ام ار ای عصبی چشم ماده حاجب تزریق می‌شود تا عصب اپتیک و سایر اجزای مغز در تصاویر دیده شوند.

انجام ام آر آی برای تشخیص محل دقیق آسیب دیدگی مغز ضروری است. وجود آسیب دیدگی عصب و مغز نشان‌دهنده بالا بودن ریسک ابتلا به بیماری ام اس است. انجام ام آر آی همچنین می‌تواند احتمال وجود سایر علل از دست دادن بینایی مانند تومور را رد کند.

آزمایش خون

انجام آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های مخصوص این عارضه درخواست می‌شود. افرادی که مشکوک به التهاب عصب بینایی هستند باید آزمایش خون بدهند تا پزشک بتواند به طور قطع آسیب دیدگی عصب چشم را تایید کند.

توموگرافی انسجامی نوری (OTG)

این تست ضخامت لایه‌های رشته‌ای عصب شبکیه را اندازه می‌کند. در صورتی که بیمار دچار التهاب عصب بینایی باشد از ضخامت این رشته های عصبی کاسته می‌‌شود.

ارزیابی پتانسیل برانگیخته بینایی

در این تست بیمار مقابل یک صفحه مانیتور می‌نشیند که الگویی از یک طرح برجسته شطرنجی نشان داده می‌شود. پزشک تعدادی سیم و الکترود را به سر بیمار متصل می‌کند تا بتواند پاسخ‌های مغز برای شبیه‌سازی وضعیت بینایی را ثبت کند.

این نوع تست می‌تواند جریان هدایت عصبی که ناشی از آسیب دیدگی عصب اپتیک است را نشان می‌دهد. پزشک از بیمار می‌خواهد دو تا چهار هفته بعد از شروع علائم برای معاینه مجدد به مطب او مراجعه کند تا بتواند نوریت اپتیک را تایید کند.

درمان بیماری التهاب عصب چشم

معمولا بیماری نوریت اپتیک به صورت خود به خود بهبود می‌یابد. در برخی موارد پزشک برای کاهش التهاب عصب چشم داروهای استروئیدی تجویز می‌کند. این داروها معمولا عوارضی نظیر افزایش وزن، مشکلات معده ،تهوع و استفراغ و بی‌خوابی دارد.

معمولا استروئید درمانی به صورت وریدی انجام می‌شود. استروئید درمانی وریدی می‌تواند سرعت بهبود بینایی را افزایش دهد اما تاثیری بر میزان بهبود بیماری ندارد.

از دارو‌های استروئیدی برای کاهش ریسک ابتلا به ام اس یا کاهش سرعت پیشرفت آن نیز استفاده می‌شود، در صورتی که مصرف داروهای استروئیدی کمکی به بیمار نکند و بیماری او بهبود نیابد از روشی که تعویض پلاسما نام دارد استفاده می‌شود.

هنوز تحقیقات نتوانسته است کارآمد بودن تعویض پلاسما در درمان آسیب دیدگی عصب چشم را تایید کند.

پیشگیری از ام اس

افرادی که دچار التهاب عصب بینایی هستند در اسکن ام آر آی از مغز آنها دو یا چند ضایعه دیده می‌شود که مصرف داروهایی که اینترفرون بتا نام دارند می‌تواند از ابتلا به بیماری ام اس پیشگیری کند یا روند ابتلا به آن و پیشرفت بیماری را کند نماید.

از داروهای قابل تزریق برای درمان افرادی استفاده می‌شود که بیشتر در معرض بیماری‌های ام اس قرار دارند.

برخی از عوارض جانبی این داروها عبارتند از:

• افسردگی
• التهاب محل تزریق
• علائم و نشانه‌های شبیه آنفولانزا

دوران بهبود التهاب عصب بینایی

اکثر افراد طی مدت ۱۲ ماه پس از التهاب عصب چشمی می‌توانند بینایی خود را به دست بیاورند. افرادی که دچار نوریت ‌اپتیک حاد هستند بیشتر در معرض در معرض خطر ابتلا به بیماری ام اس قرار دارند.

این عارضه می‌تواند حتی در افرادی که دارای بیماری زمینه ای نیستند نیز رخ دهد. اما بیمارانی که دچار بیماری ام اس یا سندرم دویک هستند مدت بیشتری طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابند.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورتی که افراد دچار علائم و نشانه‌های نوریت اپیک شده باشد باید برای تشخیص و درمان بیماری چشم به متخصص چشم پزشک مراجعه کند. در ادامه اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می‌دهیم که به آمادگی برای مراجعه به پزشک کمک می‌کند.

قبل از مراجعه به پزشک چه باید کرد؟

قبل از آنکه بیمار مبتلا به التهاب اعصاب بینایی به مطب پزشک مراجعه کند باید فهرستی از موارد زیر را تهیه کند:

• علائم و نشانه‌های بیماری به ویژه اختلالات بینایی
• اطلاعات شخصی کلیدی از قبیل تنش‌های عصبی اخیر، تغییرات مهم زندگی و سابقه پزشکی فردی و خانوادگی از قبیل عفونت‌های عودکننده و سایر بیماری‌های احتمالی
• انواع دارو‌ها، ویتامین‌ها و سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کند.
• سوالاتی که قرار است از پزشک بپرسد.
• در صورت امکان به همراه یکی از اعضای خانواده با دوستان خود به مطب پزشک مراجعه کند تا در صورت لزوم بتواند اطلاعات لازم را در اختیار پزشک قرار دهند.

افراد مبتلا به التهاب اعصاب بینایی باید سوالات زیر را از پزشک بپرسند:

• علت بروز این عارضه و علائم آن چیست؟
• آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
• برای تائید این عارضه انجام چه آزمایشاتی ضروری است؟
• روش‌های درمانی پیشنهادی کدام‌اند؟
• عوارض احتمالی داروهایی که پزشک تجویز می‌کند شامل چه مواردی است؟
• چه مدت طول می‌کشد تا وضعیت بینایی بهبود یابد؟
• آیا التهاب عصبی چشم می‌تواند ریسک ابتلا به ام اس را افزایش دهد؟
• اگر پاسخ این سوال مثبت است چه کارهایی می‌توان برای پیشگیری از این عارضه انجام داد؟
• آیا احتمال وجود سایر بیماری ها مطرح است؟
• چگونه می‌توان به بهترین روش به کنترل این بیماری پرداخت؟
• آیا پزشک می‌تواند بروشور یا سایر مطالب چاپ شده را در اختیار بیمار قرار دهد که اطلاعات کاملی را در خصوص بیماری‌اش به او ارائه دهد؟
• بیمار باید از پزشک چه انتظاراتی داشته باشد؟

احتمالا پزشک از بیمار سوالات متعددی می‌پرسد که در زیر به این سوالات اشاره می‌کنیم:

• چگونه علائم و نشانه‌هایی که دارد را توصیف می‌کند؟
• بینایی او چه مقدار کاهش یافته است؟
• آیا از میزان وضوح رنگ‌ها کاسته شده است؟
• آیا با گذر زمان علائم او تغییر کرده است؟
• آیا چیزی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم او شده است؟
• آیا به لحاظ حرکت و هماهنگی اعضای بدن یا بی‌حسی و ضعف دست‌ها و همچنین ضعف پا دچار مشکل شده است؟

ام اس یک بیماری التهابی مرتبط با سیستم عصبی مرکزی است که علت و علائم متفاوتی دارد. از راه های درمان بیماری ام اس دارو درمانی و فیزیوتراپی است که مشورت با بهترین متخصص مغز و اعصاب به شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کنید.

بیماری ام اس چیست؟

تصلب بافت چندگانه یا ام اس یک بیماری طولانی مدت است که می‌تواند بر مغز، نخاع و اعصاب بینایی چشم‌ها تاثیر بگذارد. بیماری ام اس باعث مشکلاتی در بینایی، تعادل، کنترل عضلات و سایر عملکردهای بدن می‌گردد.

تاثیرات آن اغلب برای هر شخص مبتلا به بیماری متفاوت است. برخی افراد دارای علائم خفیفی هستند و نیازی به درمان ندارند. سایر افراد در انجام امور روزمره مشکل پیدا می‌کنند.

بیماری ام اس ام اس چگونه بوجود میاد؟

ام اس یک بیماری التهابی مزمن در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به مواد چربی به نام میلین که برای محافظت از رشته‌های عصبی دور آنها می‌پیچند، حمله می‌کنند. اعصاب بدون پوسته بیرونی آسیب می‌بینند و ممکن است بافت اسکار شکل بگیرد.

آسیب بدین معنی است که مغز نمی‌تواند سیگنال‌ها را بطور مناسب در بدن ارسال کند. همچنین اعصاب آنطور که باید برای حرکت و احساسات کمک نمی‌کنند.

چه افرادی ام اس می گیرند؟

هر فردی می‌تواند دچار بیماری ام اس شود، اما احتمال ابتلا به آن در زنان دو برابر بیشتر است و معمولا بین ۱۵ تا ۶۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. احتمال ابتلا به ام اس در صورتی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری یا سایر اختلالات خود ایمنی وجود داشته باشد، بالاتر است.

داشتن سابقه مونونوکلئوز و  سیگاری بودن نیز خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد .

چگونه بفهمیم ام اس داریم یا نه؟

علائم ام اس در مراحل اولیه می‌توانند بطور مکرر ظاهر و برطرف شوند؛ ممکن است در یک دوره زمانی یک علامت داشته باشید و سپس به مدت چند ماه یا حتی چند سال هیچ علائمی نداشته باشید.

ام اس می‌تواند تاثیر بدی بر زندگی داشته باشد مگر اینکه بطور زود هنگام تشخیص داده شده و درمان شود.

علت بیماری ام اس (MS) در مردان و زنان چیست؟

پزشکان دقیق نمی‌دانند که چه عاملی باعث ام اس می‌شود، اما عوامل زیادی وجود دارند که به نظر موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری می‌شوند.

برخی علت بیماری ام اس عبارتند از:

1. افرادی که دارای برخی ژن‌ها هستند ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشند.
2. سیگار کشیدن نیز می‌تواند خطر آن را افزایش دهد.
3. برخی افراد ممکن است بعد از ابتلا به یک عفونت ویروسی مانند ویروس اپشتین‌بار یا هرپس ویروس انسانی ۶ که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن نتواند بطور طبیعی کار کند، دچار ام اس شوند. عفونت ممکن است موجب تحریک بیماری یا برگشت آن شود. دانشمندان در حال مطالعه بر روی رابطه‌ی بین ویروس‌ها و ام اس هستند، اما هنوز پاسخ واضحی نیافته‌اند.
4. برخی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین D که از نور خورشید دریافت می‌شود، موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از ابتلا به ام اس جلوگیری می‌کند. برخی افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به بیماری هستند در صورتی که به نواحی آفتابی بروند، احتمالا کمتر در معرض خطر خواهند بود.

علت بیماری ام اس MS

عوامل و دلایل ابتلا به ام اس

برخی عوامل و دلایل ابتلا به ام اس که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:

1. سن
2. جنسیت
3. سابقه خانوادگی

سن

شروع بیماری در ۷۰ درصد از بیماران در سنین بین ۲۰ تا ۵۰ سالگی و متوسط آن ۳۰ سالگی است. این بیماری همچنین هم در افراد جوان و هم افراد مسن رخ می‌دهد. در موارد نادر قبل از ۱۵ سالگی یا بعد از ۶۰ سالگی نیز مشاهده شده است.

جنسیت

ام اس در زنان حدود ۲.۵ برابر بیشتر شایع است. شکاف جنسیتی در میان افرادی که در جوانی دچار ام اس می‌شوند بیشتر است. هرچند برخی مطالعات نشان می‌دهد که مردان در اثر بیماری بیشتر ناتوان می‌شوند.

سابقه خانوادگی

ابتلا به بیماری ممکن است برخی افراد را بیشتر مستعد ابتلا به آن کند، هر چند برای شخصی که تمام عوامل ژنتیکی که در ام اس نقش دارند را به ارث برده باشد، خطر ابتلا به آن تنها حدود ۲ تا ۴ درصد است.

برخی مطالعات نشان می‌دهند که اعضای خانواده‌ای که دچار ام اس هستند احتمالا در یک سن مشخص دچار بیماری می‌شوند. با این حال سابقه خانوادگی پیش‌بینی نمی‌کند که آیا یک عضو خانواده به همان شدت دچار بیماری می‌شود یا خیر.

علائم بیماری ام اس در مردان و زنان چیست؟

علائم بیماری ام اس در مردان و زنان عبارتند از:

1. مشکل در راه رفتن
2. احساس خستگی
3. ضعف یا گرفتگی عضلانی
4. تاری دید یا دوبینی چشم
5. بی‌حسی و مور مور شدن
6. مشکلات جنسی
7. کنترل ضعیف مثانه یا روده
8. درد
9. افسردگی
10. مشکل در تمرکز یا یادآوری

شروع سن بیماری ام اس

اولین علائم ام اس اغلب در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز پیدا می‌کنند. بیشتر افراد مبتلا به ام اس دچار حملاتی می‌شوند که مرحله عود بیماری نامیده می‌شود که طی آن شرایط بطور چشمگیری بدتر می‌شود. پس از این حملات معمولا دوره بهبودی است و علائم بهبود می‌یابند. برای سایر افراد، بیماری در طول زمان بدتر می‌شود.

انواع دوره‌های ام اس (ms)

ام اس اغلب بصورت یکی از سه دوره بالینی رخ می‌دهد که هر یک ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند. این دوره‌ها عبارتند از:

1. عود کننده – فروکش کننده (RRMS)
2. پیشرونده – اولیه (PPMS)
3. پیشرونده – ثانویه (SPMS)

بیماری ام اس عود کننده – فروکش کننده (RRMS)

خصوصیت نوع ام اس عود کننده – فروکش کننده بهبودی نسبی یا کامل بعد از حملات است. این حالت شایع‌ترین نوع ام اس می‌باشد و ۷۰ تا ۷۵ درصد از بیماران مبتلا به ام اس در ابتدا مبتلا به دوره عود کننده – فروکش کننده می‌شوند.

ام اس عود کننده – فروکش کننده

بیماری ام اس پیشرونده – اولیه (PPMS)

این نوع بیماری یک دوره پیشرونده از زمان آغاز است. علائم معمولا برطرف نمی‌شوند. ۱۵ درصد از افراد مبتلا به ام اس دچار نوع پیشرونده – اولیه هستند، هرچند تشخیص معمولا باید بعد از زمانی که فرد برای یک دوره زمانی با ناتوانی پیشرونده زندگی کرده اما حملات حادی را تجربه نکرده است، انجام شود.

ام اس پیشرونده

بیماری ام اس پیشرونده – ثانویه (SPMS)

ام اس پیشرونده – ثانویه در واقع دوره‌ عود کننده – فروکش کننده‌ای است که بطور ثابتی پیشرونده می‌شود. در این حالت حملات و بهبودهای نسبی بطور مکرر رخ می‌دهند. از بین ۷۰ تا ۷۵ درصد از افرادی که دچار بیماری نوع عود کننده- فروکش کننده می‌شوند، بیشتر از ۵۰ درصد ظرف ۱۰ سال و ۹۰ درصد ظرف ۲۵ سال دچار نوع پیشرونده- ثانویه می‌شوند.

ام اس پیشرونده

تشخیص بیماری ام اس چگونه است؟

تشخیص بیماری ام اس می‌تواند دشوار باشد، زیرا علائم آن می‌تواند شبیه به بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در صورتی که مبتلا به آن باشید، باید به متخصصی مراجعه کنید که مغز و سیستم عصبی را درمان می‌کند و متخصص مغز و اعصاب نام دارد. وی سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و علائم کلیدی آسیب عصبی در مغز، نخاع و اعصاب بینایی را کنترل می کند.

هیچ آزمایش مشخصی وجود ندارد که بتواند ابتلا به ام اس را تایید کند. پزشک از چندین آزمایش برای معاینه شما استفاده خواهد کرد که شامل موارد زیر هستند:

1. آزمایش‌های خون برای کنترل بیماری‌هایی که باعث علائم مشابه می‌شوند، مانند بیماری لایم و ایدز
2. تعادل، هماهنگی، بینایی و سایر عملکردهای خود را کنترل کنید تا متوجه شوید که اعصابتان چگونه عمل می‌کنند.
3. آزمایشی که تصاویری دقیق از ساختارهای داخل بدن تهیه می‌کند که ام آر آی نام دارد.
4. تجزیه و تحلیل مایعی که نقش ضربه‌گیر را در مغز و نخاع دارد و مایع مغزی نخاعی نامیده می‌شود. افراد مبتلا به ام اس معمولا دارای پروتئین‌های خاصی در مایع مغزی نخاعی خود هستند.
5. آزمایش‌هایی به نام پتانسیل برانگیخته که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه می‌گیرد.

راه درمان قطعی ام اس (ms) چیست؟

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای ام اس وجود ندارد، اما برخی درمان‌ها می‌توانند موجب بهبود وضعیت بیمار شده و باعث شوند که بدن بطور مناسب عمل کند. برخی راه های درمان ام اس شامل دارو و فیزیوتراپی است.

درمان ام اس (ms)

دارو های ام اس

پزشک می‌تواند داروهایی را تجویز کند که ممکن است دوره بیماری را کاهش دهند، از حملات پیشگیری کرده یا آنها را درمان کنند، علائم را تسکین دهند یا به کنترل استرسی که می‌تواند همراه با بیماری باشد کمک کنند.

دارو های ام اس که ممکن است روند بیماری را کند کنند یا به درمان آسیب عصبی کمک کنند عبارتند از:

1. اینترفرون بتا (Avonex ،Betaseron و Rebif)
2. کوپلیمر-۱ (Copaxone)
3. داکلیزوماب (Zinbryta)
4. دالفامپریدین (Ampyra)
5. دی‌متیل فومارات (Tecfidera)
6. ناتالیزوماب (Tysabri)
7. میتوکسانترون (Novantrone)
8. اوکرلیزوماب (Ocrevus)
9. تری فلونومید (Aubagio)

ممکن است پزشک برای کوتاه‌تر کردن و کاهش شدت حملات ام اس استروئید تجویز کند. همچنین می‌توان داروهای دیگری مانند شل کننده‌های عضلانی، آرام بخش یا سم بوتولینوم (بوتاکس) را برای تسکین اسپاسم‌های عضلانی و درمان برخی علائم دیگر امتحان کرد.

داروی اینترفرون

اینترفرون‌ها و گلاتیرامر استات، مجموعا به عنوان «عوامل تغییر دهنده بیماری» شناخته می‌شوند، این عوامل تمایل دارند که به جای اثر گذاشتن بر روی علائم کنونی، دوره بیماری را تغییر دهند.

اینترفرون‌ها به کلاسی از پیام‌رسان‌های شیمیایی در بدن به نام ایکوسانوئیدها و سیتوکین‌ها تعلق دارند که به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کنند (برخی از اینها تورم را افزایش داده و برخی آن را سرکوب می‌کنند).

اینترفرون‌ها، که به کلاس سیتوکین از مواد شیمیایی تعلق دارند، عمدتا دارای فعالیت‌های ضد ویروسی بوده، بر سیستم ایمنی اثر گذاشته و رشد تومور را مهار می‌کنند، اما آشکار نیست که کدام فعالیت اینترفرون‌ها مسئول اثر معالج آنها بر روی بیماری ام اس می‌باشد.

انواع اینترفرون به صورت زیر می‌باشند:

1. اینترفرون نوع یک
2. اینترفرون نوع دو

اینترفرون نوع یک

اینترفرون آلفا (اینترفرون لکوسیت) با لکوسیت‌های آلوده به ویروس و غیره ساخته می‌شوند. اینترفرون بتا (اینترفرون فیبروبلاست) با فیبروبلاست‌های آلوده به ویروس یا سلول‌های اپیتلیال آلوده به ویروس و غیره ساخته می‌شود.

اینترفرون نوع دو

اینترفرون گاما (اینترفرون ایمنی) با سلول‌های T فعال‌شده‌ و سلول‌های NK خاصی تولید می‌شوند. اینترفرون گاما در پاسخ به تحریک آنتی‌ژن (شامل آنتی‌ژن‌های ویروسی) یا میتوژن از لیمپوسیت‌ها ساخته می‌شوند.

گلینیا (فینگولیمود)

فینگولیمود یک درمان برای ام اس عود کننده بسیار فعال می‌باشد. نام تجاری این دارو، گلینیا است. به نظر می‌رسد که انواع خاصی از سلول‌ها در سیستم ایمنی شما، به نام سلول‌های T و B، علت بسیاری از آسیب‌ها در بیماری MS باشند.

این سلول‌ها به طور طبیعی ویروس‌ها و باکتری‌هایی که به بدن شما وارد می‌شوند را می‌کشند اما در ام اس، اینها باعث آسیب به اعصاب می‌شوند. فینگولیمود باعث می‌شود که این سلول‌ها پس از ساخته شدن، نتوانند غدد لنفاوی را ترک کنند.

به این معنی که تعداد کمتری از این سلول‌ها به مغز و ستون فقرات می‌رسند، جایی که آنها به پوشش (ملین) اطراف اعصاب حمله می‌کنند. فینگولیمود قرصی است که شما یک بار در روز مصرف می‌کنید.

عوارض جانبی محتمل فینگولیمود (گیلنیا)

اگر هر کدام از واکنش‌های آلرژیک زیر را مشاهده کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:

1. ایجاد توده
2. تنفس دشوار
3. تورم در صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

ریتوکسیماب در ام اس

ریتوکسیماب یک آنتی‌بادی مونوکلونال در مقابل پروتئین CD20 است، که مقدمتا در سطح سلول‌های B سیستم ایمنی یافت می‌شود. ریتوکسیماب، باعث تخریب سلول‌های B شده و برای درمان بیماری‌هایی که با تعداد بیش از حد سلول‌های B، فعالیت زیاد سلول‌های B، یا بد شکلی سلول‌های B مشخص می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اینها شامل بسیاری از لنفوم‌ها، لوسمی‌ها، وازنش‌ها (رد پیوند اعضای بدن) و اختلالات خود ایمنی می‌باشند.

عوارض جانبی محتمل ریتوکسیماب (ریتوکسان)

اگر هر کدام از این نشانه‌های واکنش آلرژیک را داشتید، به دنبال رسیدگی فوری پزشکی باشید:

1. تورم
2. تنگی قفسه سینه
3. مشکل در تنفس
4. تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

برخی از افرادی که تزریق ریتوکسیماب را دریافت می‌کنند، دارای واکنش به تزریق می‌باشند (در طول ۲۴ ساعت بعد از تزریق دارو به درون رگ). اگر موارد زیر را احساس کردید فورا پزشک خود را مطلع کنید:

1. سرگیجه
2. ضعف
3. گیجی
4. کوتاهی تنفس
5. درد قفسه سینه
6. تنفس همراه با خس خس
7. سرفه ناگهانی
8. طپش قلب یا احساس لرزش در قفسه سینه شدید،

داروی تیسابری

در صورتی که بیماری به علائم واقعی نرسیده باشد و به زودی تشخیص داده شود، لکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (PML) در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) که با تیسابری (ناتالیزوماب) درمان شده اند، با نتایج بهتری مرتبط هستند.

ضایعات مغزی محدود و پاسخ‌های ایمنی محافظت شده، نیز در بیمارانی که بهتر تغذیه می‌کنند، مشاهده شده است، اما محققان تاکید می‌کنند که یافته‌های آنها هنوز قطعی نیست و اندازه کوچک مطالعه را مدنظر دارند.

احتمال دارد که برخی افراد دارای واکنش آلرژیک به تیسابری باشند. علائم این آلرژی شامل موارد زیر است:

1. ایجاد توده‌ها
2. خارش
3. مشکلات تنفسی
4. درد قفسه سینه
5. حالت تهوع
6. گر گرفتگی
7. گیجی
8. بیرون ریختن دانه

پس از دریافت دارو، می‌بایست تقریبا یک ساعت در مطب پزشک بمانید تا از عدم وجود واکنش آلرژیک اطمینان حاصل کنید.

داروی تکفیدرا

تکفیدرا یک درمان از راه دهان است که شامل کپسول‌هایی است که دو مرتبه در روز مصرف می‌شوند. تکفیدرا، که به صورت رسمی به نام BG-12 شناخته می‌شود، دی متیل فومارات می‌باشد، یک فرمولاسیون که به صورت خاص برای استفاده توسط افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ساخته شد.

یک ترکیب مرتبط شیمیایی، به نام فومادرم (دی متیل فومارات و فوماریک اسید استرز) به مدت چند ده سال، در دوزهای بالاتر برای درمان فوران‌های حاد پسوریازیس استفاده می‌شد.

گرچه مکانیسم دقیق عمل آن شناخته شده نیست، اما اینطور تصور می‌شود که تکفیدرا سلول‌ها و مولکول‌های ایمنی را مهار کرده و ممکن است خواص آنتی اکسیدانی داشته باشد که می‌توانند در مقابل آسیب به مغز و ستون فقرات محافظت کنند.

عوارض جانبی احتمالی تکفیدرا

تکفیدرا می‌تواند باعث ایجاد عوارض جانبی جدی شامل موارد زیر باشد:

1. واکنش آلرژیک (مانند تورم، تجمع، تورم در صورت، لب‌ها، دهان یا زبان و دشواری تنفس)
2. PML که یک عفونت نادر مغزی است که معمولا به مرگ یا ناتوانی شدید می‌انجامد.
3. کاهش در تعداد گلبول‌های سفید خون: پزشک باید آزمایش خون را پیش از شروع درمان با تکفیدرا و در زمان درمان بر روی شما انجام دهد.
4. مشکلات کبد: پزشک باید آزمایشات خون را برای بررسی عملکرد کبد، پیش از شروع درمان با تکفیدرا و در صورت نیاز در طول درمان با آن، بر روی شما انجام دهد. اگر هر کدام از این عوامل را که نشان‌دهنده‌ی مشکل کبدی هستند، در طول درمان مشاهده کردید، پزشک خود را بلافاصله مطلع کنید.

فیزیوتراپی بیماران ام اس

متخصص مغز و اعصاب در طول درمان، فیزیوتراپی ام اس و روش‌های دیگری را برای کنترل علائم شما تجویز می‌کند. آگاهی و رعایت موارد زیر می‌تواند به شما کمک کند:

1. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما ورزش‌هایی را آموزش دهد که قدرت و تعادل خود را حفظ کنید و خستگی و درد را کنترل نمایید.
2. متخصص کاردرمانی می‌تواند روش‌های جدیدی را برای برخی امور آموزش دهد تا کار کردن و مراقبت از خود آسان‌تر شود.
3. در صورتی که در راه رفتن مشکل پیدا کنید، عصا، واکر یا بریس‌ها می‌توانند به شما کمک کنند.
4. همراه با درمان می‌توانید اقداماتی را برای تسکین علائم ام اس انجام دهید.
5. بطور منظم ورزش کنید و از گرمای شدید پرهیز کنید تا انرژی‌تان افزایش یابد.
6. با پزشک در مورد انجام یوگا جهت کاهش خستگی یا استرس مشورت کنید.
7. مراقب سلامت روانی خود نیز باشید.
8. درخواست کمک از خانواده، دوستان یا مشاور برای کنترل استرس یا اضطراب موثر است.
9. گروه‌های حمایتی نیز محلی عالی برای ارتباط با سایر افراد مبتلا به ام اس می‌باشند.

مراقبت‌های جانبی

برخی مراقبت‌های جانبی که بیماران ام اس به آن نیاز دارند عبارتند از:

1. بیماران می‌توانند در انجام امور روزانه، صحبت کردن و راه رفتن مشکل داشته باشند.
2. درمان‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند و پیشرفت بیماری را آهسته کنند.
3. بیماران ام اس ممکن است نیاز به وسایل کمکی متعددی مانند عصا، واکر یا ویلچیر و دسته‌های مخصوص برای برس و مسواک داشته باشند.

راه های پیشگیری از بیماری ام اس

هیچ روش خاصی برای پیشگیری از ام اس وجود ندارد، اما با انجام برخی اقدامات می‌توان احتمال ابتلا به ام اس را کاهش داد. این اقدامات شامل موارد زیر است:

1. دریافت ویتامین D
2. خوردن میوه به مقدار کافی
3. قطع مصرف نوشیدنی‌های رژیمی
4. عدم مصرف لبنیات پرچرب
5. پرهیز از چربی‌های اشباع
6. قطع مصرف الکل